3.2. METOT ETÜDÜ
Metot Etüdü; insanlar, makineler veya insan-makine sistemlerince gerçekleştirilen işlemlerin daha kolay, daha güvenli, daha düşük maliyet ile, daha yüksek kalite ile, daha verimli, daha kısa sürede ve daha insancıl bir ortamda yapılabilmesi amacıyla, mevcut metodun incelenmesi, kaydedilmesi, analizi ve eleştirisi yoluyla yeni metotlar geliştirmede kullanılan bir yaklaşımdır. Genel bir matematiksel yönü yoktur. Gözlem, görüşme ve doküman inceleme yoluyla toplanan bilgiler esas alınır, adım adım daha iyiye ulaşma yolu ile etüt sürdürülür. Amaç iş veya işler ile işi yapan veya yapanlar arasındaki ilişkileri inceleyerek, işin en etkin ve verimli nasıl yapılabileceğini belirlemektir. Metot etüdünün uygulanması, iyi bir gözlem, etkin beşeri ilişkiler ve ikna kabiliyeti, yeterli bilgi ve yaratıcılık, çalışana işbaşı eğitimi ve katılım ile uygulama cesareti ve yönlendirme esaslarına dayanır.
Metot Etüdü üretim sistemlerinde aşağıdaki seviyelerde uygulanır:
1. Fabrikalar arası ilişkilerde,
2. Fabrikadaki atölyeler arası ilişkilerde,
3. Atölye içindeki iş istasyonları arası ilişkilerde,
4. İş elemanları (insan, makine, alet vb.) arası ilişkilerde,
5. İş elemanları-iş ortamı ilişkilerinde,
6. Makine insan, insan-insan ilişkilerinde,
7. İnsan-diğer iş elemanları arası ilişkilerde,
8. Sadece insan hareketlerinin incelenmesinde
Genel olarak etüt çalışmalarında aşağıda aşamaları belirtilen genel problem çözme sistematiği uygulanır:
1. Problemin tanımlanması
2. Problemin analizi
3. Seçenek çözümlerin belirlenmesi
4. Seçenek çözümlerin karşılaştırılarak değerlendirilmesi
5. Seçilen çözümün uygulanması
6. Uygulamanın izlenerek aksaklıkların çözümlenmesi
Metot etüdünde benzer şekilde aşağıdaki aşamalar gerçekleştirilir.
1. Etüdü yapılacak iş belirlenir.
2. İşin yapılış sırası, işçi, makine, teçhizat, malzeme ve iş ortamı ile ilgili bilgiler gözlem, görüşme ve dokümanlar yardımıyla belirlenir
3. İş elemanları arasındaki ilişkiler belirlenir
4.Toplanan bilgiler uygun metot etüdü tekniği şema veya grafiklerine aktarılır
5. Mevcut metot süre, miktar, kalite, maliyet, verimlilik, iş güvenliği, iş sırası, makine ve teçhizat kullanımı, insancıl çalışma koşulları açılarından eleştirisel bir gözle analiz edilir
6. Eldeki olanaklar dikkate alınarak seçenek yöntemler adı geçen amaçların önem sırasına göre değerlendirilir ve en uygunu seçilir
7. Seçilen yeni yöntemin deneme çalışmaları yaptırılır, iş başı eğitimleri gerçekleştirilir
8. Yeni yöntem izlenir, uygulama aksaklıkları çözümlenir
9. Yeni yöntem ile ilgili dokümanlar dosyalanır
3.2.1. Metod Etüdünün Konuları
Süreçlerin ve yöntemlerin düzeltilmesi.
Fabrikanın, atölyenin, işyeri düzeninin, tesisat ve donatım tasarımlarının düzeltilmesi,
İnsan gücünde artırım sağlanması ve aşırı yorgunluğun azaltılması.
Malzeme, makine ve insan gücünün kullanılmasının düzeltilmesi.
Daha iyi çalışma koşullarının geliştirilmesi.
Tüm bir fabrikanın düzeninden, bir işçinin en ufak bir hareketine kadar her düzeydeki sorunları çözümlemek için birçok metot etüdü teknikleri vardır. Ancak herhalde yöntemler asal olarak aynıdır ve dikkatle izlenmelidir.
Etüdü yapılacak işin seçiminde aşağıda belirtilen ekonomik, teknik ve psikolojik etmenlere dikkat edilmelidir :
Sürekli tekrar eden işler (örneğin imalat veya montaj hattı işlemleri)
Darboğaz durumundaki işler (diğer üretim işlerini geciktiren veya onlarda boş kapasite yaratan işler)
Sık veya sürekli malzeme taşıma gerektiren işler
Katma değeri (malzeme üzerine eklenen değeri) fazla olan işler
Yoğun işgücü zamanı gerektiren işler
Yeterli teknik bilginin bulunduğu işler
Metot değişikliğinin işçiler üzerinde fazla psikolojik tepkiye neden olmayacağı işler.
